Toplumda değerli olarak görülen, herkes tarafından değeri kabul edilen maddi ve manevi din, ahlak, namus, para, mevki, rütbe, makam, vicdan gibi kavramlar vardır. Bunlardan hangisinin diğerlerinden daha iyi, daha değerli olduğu kişilere, toplumsal yapıya göre değişir. Zamana ve zemine göre kimi değerler alçalır, önemsizleşir, kimi değerler ön plana çıkar, yükselir.
Kimi insanlar değer kazanayım, değerimi herkes takdir etsin derken alçalırlar, kimi de kişiliğini erdem ve özveri gibi değerlerle donatarak gönüllerde taht kurar.
Aşk, sağlık, özgürlük çok değerli şeylerdir ama ne yazık ki değerlerini, onları yitirdikten sonra anlarız.
Bir insan paraya çok önem veriyorsa eğer, para kazanmak için ister istemez başını eğer. Bu da onun değerini düşürür. Başı dik olarak gezmek istiyorsak maddi değerlerden çok manevi değerlere yönelmeli, üç kuruşluk çıkar elde etmek için, beş kuruşluk adamların önünde eğilmemeliyiz. Bir işinin değeri değer verdiği şeyler kadardır.
İnsani ilişkilerde içtenlik, dürüstlük, dostluk en değerli kavramlardır. Bu kavramlara uyanlar daha çok değer kazanırlar; bencil, çıkarcı, duygu ve düşünce yoksulu kişiler ise var olan değerlerini azalttıkları gibi zamanla dibe çakılırlar.
Değerimiz giyim kuşamla, rütbeyle, makamla artmaz. Ziya Paşa’nın dediği gibi, “altın işlemeli palan vursan eşek yine eşektir” Değerin eski adı kıymettir. Altının kıymetini sarraf bilir.
Namık Kemal, Hürriyet Kasidesinde ; “yere düşmekle cevher kıymetinden bir şey kaybetmez.” diyor.
Günümüzde ne yazık ki iş ayağa düştü, ayaklar kafanın yerine geçti, değer yargıları değişti; Bilim ve sanat adamları yerlerde sürünürlerken, futbolcular, artistler, şarkıcılar el üstünde tutuluyorlar, hayranları tarafından omuzlara alınıyorlar. Bilginlerin, sanatçıların değerlerini ancak onlar öldükten sonra anlıyoruz…
En değerli şey nedir sorusu çoğu zaman kafamızı kurcalamıştır. Değer güzellik açısından ortaya konulduğuna göre, gelin, değerli değerlerimizi bu açıdan dile getirelim:
En güzel köprü; Gönüller arasında kurulandır
En güzel göz ; Her şeye sevgiyle bakandır
En güzel söz; Yalansız olandır
En güzel ateş; Benliğimizi ısıtandır
En güzel çiçek; Sevgiliye armağandır
En güzel ırmak; Dost bahçesine akandır
En güzel ağız; Gerçekleri konuşandır
En güzel yol; Hasret kavuşturandır
En güzel kol; Zalime karşı kalkandır
En güzel el; Bilgiye, kültüre uzanandır
En güzel kapı; Mutluluğa açılandır
En güzel kalem; Doğruyu, iyiyi, güzeli yazandır.